مزایای وازلین برای پوست صورت و کاربردهای آن در سلامت و زیبایی

محصولی که ما با عنوان وازلین می‌شناسیم، در حقیقت ژلهٔ پترولیوم [به انگلیسی، petroleum به‌معنای نفت خام] است و وازلین صرفا نام یک برند محبوب از این محصول است. ژلهٔ پترولیوم هم یکی از فراورده‌های جانبی به‌دست‌آمده از دکل‌های نفتی و ترکیبی است از مواد معدنی و واکس‌های مختلف. وازلین بیشتر از ۱۴۰ سال است که در اکثر خانه‌ها پیدا می‌شود و از آن برای بهبود زخم، درمان سوختگی و خشکی پوست استفاده می‌کنند. اگر عادت به استفاده از وازلین برای پوست صورت و نقاط دیگر بدن دارید، در ادامهٔ این مطلب با ما همراه باشید. نخست، توضیحات کاملی درباره همه نکات ضروری در اختیارتان خواهیم گذاشت؛ سپس تعدادی از کاربردهای کمتربازگوشدهٔ وازلین را خواهیم گفت.

ماده اصلی مورداستفاده برای تهیه وازلین، نفت خام است. از دیگر فراورده‌های نام‌آشناتر نفت خام می‌توان به نفت سفید [نفت سفید یا نفت چراغ در گذشته کاربردهای متعددی داشته است و امروزه از گاز مایع به‌عنوان جایگزین آن استفاده می‌شود. قدیمی‌ترین دستورالعمل تهیه نفت سفید از نفت خام از «کتاب‌الاسرار» زکریای رازی به جا مانده است]، بنزین و گازوئیل اشاره کرد. دقیقا مانند فراورده‌هایی که یاد شد، وازلین هم لیز و نرم است.

استفاده از وازلین برای پوست صورت و دیگر نقاط بدن نه‌تنها خطری ندارد، بلکه می‌تواند مفید باشد. همین ویژگی وازلین آن را از سایر فراورده‌های یادشده متمایز می‌کند.

استفاده از وازلین برای پوست صورت به‌عنوان مرطوب‌کننده خطری ندارد؛ اما اگر این کار را انجام می‌دهید، نکاتی هست که باید بدانید. پیش از شرح این نکات، کمی بیشتر درباره طرز تهیه وازلین و نکات مربوط به آن خواهیم گفت تا جای ابهامی وجود نداشته باشد.

وازلین چیست؟

پیش‌تر گفتیم که وازلین صرفا نام برندی محبوب است و آنچه ما استفاده می‌کنیم، در حقیقت ژلهٔ پترولیوم است. ژلهٔ پترولیوم یکی از فراورده‌های جانبی تشکیل‌شده روی دکل‌های نفتی است و در اواسط قرن نوزدهم میلادی کشف شد. شیمی‌دانی که بعدها نخستین کارخانه تولید وازلین را راه‌اندازی کرد، با فراوری ژلهٔ پترولیوم سعی داشت از آن محلولی تهیه کند که به‌صورت موضعی بر روی پوست قابل‌استفاده باشد.

ژلهٔ پترولیوم، تا زمانی که هنوز فرآوری نشده باشد، ترکیباتی سرطان‌زا دارد. به همین خاطر است که وازلین طی چند سال اخیر جلوه و فروغ گذشته‌اش را از دست داده است و بحث و اظهارنظرهای مختلف درباره آن بیشتر و بیشتر شده است.

آیا ژلهٔ پترولیوم یا همان وازلین سرطان‌زاست؟

بنا به گفتهٔ متخصصان پوست، جواب این سؤال منفی است و از این بابت جای هیچ نگرانی‌ای وجود ندارد. دکتر مارینا پِرِدو (Marina Peredo) در این باره می‌گوید: «هیچ تحقیق و آزمایشی بیانگر سرطان‌زابودن ژلهٔ پترولیوم نیست. فرمول‌های مورداستفادهٔ امروزی برای تهیه این محصول بارها و بارها امتحان‌شان را پس داده‌اند و محصول نهایی که با استفاده از آنها تولید می‌شود، از هر زمان دیگری در گذشته سالم‌تر است.»

دکتر اِسکات رَکت (Scott Rackett) هم همین نظر را دارد. او می‌گوید: «هیچ مدرک و گواه علمی‌ای وجود ندارد که مبنی بر سرطان‌زابودن استفاده کوتاه یا بلندمدت از وازلین باشد. به‌علاوه، تاکنون گزارشی مبنی بر ابتلا به سرطان به این خاطر وجود نداشته است.»

بنابراین، استفاده از وازلین برای پوست صورت یا نقاط دیگر بدن کاملا ایمن است. در بدترین حالت، تنها زمانی باید نگران باشیم که ژلهٔ پترولیوم را از برندی نه‌چندان خوش‌نام بخرید، مثلا برندی که دنبال‌کنندهٔ سفت‌وسخت روش‌های فراوری تضمین‌شده نباشد.

 

سازمان معتبری در آمریکا، طی روندی منظم، ژلهٔ پترولیوم محصول برند‌های مختلف را بازبینی و وارسی می‌کند تا مردم را از خطرات احتمالی استفاده از آنها آگاه کند. در رأس این برندها وازلین قرار می‌گیرد که بیشتر شناخته‌شده است. طبق آخرین بررسی سازمان یادشده، خطرات کلی استفاده از آن «کم»، و احتمال ابتلا به سرطان به‌واسطهٔ مصرف آن «صفر» اعلام شده است.

وازلین چطور به سلامت پوست کمک می‌کند؟

وازلین در حقیقت نقش نوعی مسدودکننده را ایفا می‌کند؛ یعنی مرطوب کننده پوست صورت نیست.

کاربرد اصلی آن حفظ رطوبت موجود در پوست، یا به عبارت دیگر، جلوگیری از هدررفتن این رطوبت است. به‌علاوه با تشکیل لایه‌ای پوششی، در محافظت از پوستی که دچار ناراحتی یا آسیب‌دیدگی شده باشد هم نقش دارد.

این لایهٔ پوششی در حقیقت نوعی مانع است و میزان رطوبت هدررفته از پوست را به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای کاهش می‌دهد. طبق نتیجهٔ برخی مطالعات صورت‌گرفته، ژلهٔ پترولیوم یا همان وازلین از این حیث در مقایسه با موادی چون لانولین [یا چربی پشم: موم زردرنگی است که از غدد چربی پشم حیوانات تهیه می‌شود]، روغن زیتون و دیگر روغن‌های معدنی کارایی بهتر و مؤثرتری دارد.

با توجه به این توضیحات، کاربرد اصلی وازلین جلوگیری از خارج‌شدن یا هدررفتن رطوبت پوست است. به همین خاطر اگر می‌خواهید وازلین پوست صورت و دیگر قسمت‌های بدن‌تان را مرطوب کند، توصیه می‌شود از دیگر فراورده‌های ژلهٔ پترولیوم استفاده کنید که از این حیث کارآمدتر باشند. مثلا آکوافور می‌تواند انتخاب مناسبی باشد. برای تولید آکوافور هم از ژلهٔ پترولیوم استفاده می‌شود، اما تفاوت آن با وازلین در دیگر ترکیبات به‌کاررفته در آن است: لانولین و سِرِسین [نوعی واکس پارافینی سفیدرنگ]. به‌کارگیری اینها باعث می‌شود تا آکوافور علاوه بر مسدودکنندگی، خاصیت مرطوب‌کنندگی هم داشته باشد.

اگر می‌خواهید بیشترین استفادهٔ ممکن را از خاصیت مسدودکنندگی وازلین ببرید، به توصیهٔ برخی متخصص‌های پوست بهتر است هر شب از آن برای پاک‌کردن کامل مواد آرایشی از پوست صورت استفاده کنید. به این صورت، شب‌هنگام و زمانی که در خواب هستید، رطوبت در پوست‌تان باقی خواهد ماند.

مزایای وازلین برای سلامت و زیبایی پوست صورت

۱. پاک‌کردن آرایش چشم‌ها

وازلین به‌سادگی می‌تواند ترکیبات تقریبا تمامی انواع لوازم آرایشی را تجزیه کند. به‌علاوه، برخلاف بعضی از پاک‌کننده‌های لوازم آرایشی موجود، استفاده از آن در اطراف چشم‌ها ایرادی ندارد. وازلین به‌ویژه برای پاک‌کردن ریمل‌های ضدآب مناسب است.

۲. احتباس رطوبت در پوست

دیگر مزیت وازلین برای پوست صورت، محبوس‌کردن رطوبت در آن است. به‌علاوه، وازلین فراوردهٔ خالصی است و فاقد ترکیباتی است که گاهی ناراحتی‌های پوستی ایجاد می‌کنند. می‌توان شب‌ها پیش از خواب لایه‌ای نازک از وازلین برای پوست صورت استفاده کرد؛ به این شکل، رطوبت و نرمی طبیعی به پوست بازمی‌گردد.

۳. تسریع روند بهبودی زخم‌های جزئی و خراش‌ها

وازلین برای پوست صورت نقش نوعی لایهٔ محافظ را دارد و نقطه یا محدودۀ موردنظر را مسدود می‌کند. به این شکل، روند التیام پیداکردن زخم‌ها با سهولت بیشتری صورت می‌گیرد. به‌علاوه، این لایهٔ محافظ از هجوم باکتری‌ها به زخم درحال‌التیام جلوگیری می‌کند.

۴. محافظت از لب‌های شکاف‌خورده

عوامل محیطی مثل باد سرد یا آفتاب داغ به‌سرعت لب‌ها را خشک می‌کنند. با استفاده از وازلین بر روی لب‌ها، می‌توان از پوست حساس اطراف دهان محافظت کرد. به‌علاوه، وازلین هیچ‌گونه طعم‌دهنده یا مواد معطر ندارد؛ به همین سبب، تقریبا نباید نگران واکنش‌های آلرژیک به‌واسطهٔ استفاده از آن باشید.

۵. حالت‌دهی به ابروها

وازلین برای پوست صورت علاوه بر مزایایی که گفته شد، در حالت‌دهی ابروها هم کاربرد دارد. فارغ از آنکه بخواهید قوس بلندتری از ابروها درست کنید یا آنکه تا جای ممکن حالت طبیعی‌شان را حفظ کنید، با قراردادن لایه‌ای نازک از وازلین بر روی ابروها، حالت دلخواه‌تان را تثبیت خواهید کرد؛ علاوه بر آن، ابروهای‌تان نرم‌تر و لطیف‌تر خواهند شد.

۶. بهبود رزاشیا

رزاشیا یا رزاسه نوعی ناراحتی التهابیِ رایج پوستی است. علل بروز این ناراحتی و نشانه‌های آن برای هر شخص می‌تواند به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای متفاوت از دیگری باشد. برخی تحقیقات و مطالعات متخصص‌های پوست حاکی از اثر مثبت مسدودکننده‌هایی نظیر ژلهٔ پترولیوم در بهبود این ناراحتی بوده‌اند. لایهٔ محافظ و مسدودکننده‌ای که وازلین بر روی پوست قرمز و ملتهب تشکیل می‌دهد، می‌تواند روند بهبودی آن را سرعت بدهد.

۷. تخفیف علائم پسوریازیس یا صدفک

علت این ناراحتی فعالیت بیش از حد سلول‌های پوست است. پسوریازیس علائمی چون پوسته‌پوسته‌شدن، قرمزی پوست، التهاب و خارش پوست دارد. احتمال بروز آن در کسانی که پوست خشک دارند بیشتر است. استفاده از وازلین در نقاطی که این علائم مشاهده می‌شوند، می‌تواند در تخفیف یا بهبودشان مؤثر باشد. شاید بنا به دلایل مختلف، امکان استفادهٔ هر روزه از وازلین برای پوست صورت وجود نداشته باشد؛ اما چند وقت یک بار هم که از آن استفاده شود کافی است و به حفظ رطوبت پوست و برطرف‌کردن علائم یادشده کمک می‌کند.

۸. به‌تعویق انداختن علائم پیری پوست

بر پایه برخی آزمایش‌ها، ژلهٔ پترولیوم در تنظیم‌کردن فعالیت پِپتید‌های سطح پوست نقش دارد [پِپتید پلیمری است که از اتصال دو یا چند اسیدآمینه به‌هم پدید می‌آید]. پِپتیدها یکی از ترکیبات اصلی موجود در کرم‌های نام‌آشنای زیبایی پوست و سفت کننده پوست است.

وازلین به‌تنهایی قادر به بستن منافذ باز پوستی یا برطرف‌کردن چین و چروک صورت نیست، اما حفظ رطوبت به‌وسیلهٔ آن می‌تواند نوعی اقدام پیشگیرانه برای کاهش یا جلوگیری از پیر شدن پوست باشد.

۹. لایه‌برداری از لب‌ها

کمی وازلین یا هر برند دیگری از ژلهٔ پترولیوم را با شکر ترکیب کنید و روی لب‌ها بمالید؛ بعد از چند ثانیه، پوسته‌های خشک لب بلند می‌شوند؛ بعد از این کار لب‌ها را بشویید؛ این بار فقط لایهٔ نازکی از وازلین روی لب‌ها بمالید تا رطوبت‌شان حفظ شود.

۱۰. نرم‌کردن ابروها

برای این کار، کمی وازلین روی انگشت یا برس مسواک بگذارید و آن را به ابروها بکشید.

۱۱. هایلایت‌کردن طبیعی پوست صورت

هایلایت‌کردن یکی دیگر از مصارف دیگر وازلین برای پوست صورت است. کمی از آن را که روی گونه‌ها بمالید، درخشندگی موردنظرتان را به دست خواهید آورد.

۱۲. مناسب برای مانیکور در خانه

پیش از لاک‌زدن، به اطراف ناخن کمی وازلین بمالید. در این صورت اگر دست‌تان بلرزد یا اشتباهی کنید، لاک به اطراف ناخن نمی‌چسبد.

۱۳. محافظت از پوست هنگام رنگ‌کردن موها

اغلب هنگام رنگ‌کردن موها بخش‌هایی از پوست هم رنگ می‌گیرند که می‌تواند آزاردهنده باشد. با استفاده از وازلین بر روی قسمت بالایی پیشانی، پشت گوش‌ها و گردن، رنگ به پوست سرایت نمی‌کند و دیگر از این بابت جای نگرانی‌ای نخواهد بود.

۱۴. بهبود ترک‌خوردگی پاشنه پاها

شب‌ها پیش از خواب کمی وازلین به پاشنه پاها بمالید و جوراب بپوشید. این کار تأثیر قابل‌ملاحظه‌ای در درمان ترک پا دارد.

۱۵. جلوگیری از سوزش قسمت‌های مختلف بدن

دوندگان، ورزشکاران و به‌طور کلی کسانی که در هوای داغ و شرجی زیاد فعالیت بدنی دارند، به‌خوبی با این سوزش‌های آزاردهنده آشنا هستند. اینجا هم وازلین به کار می‌آید. کافی است کمی از آن را در قسمت‌های حساس بدن مثل قسمت داخلی ران‌ها یا زیربغل استفاده کنید.

۱۶. کمک به ماندگاری بیشتر بوی عطرها

کمی وازلین بر روی قسمت‌هایی از بدن که نبض دارند بمالید (جاهایی مثل پشت گوش، مچ دست و پشت زانو) و بعد عطر موردعلاقه‌تان را استفاده کنید. وازلین عطر را به خود جذب می‌کند و باعث ماندگاری بیشتر بوی آن می‌شود.

۱۷. محافظت از ناخن‌ها

حتی اگر چندان تمایلی به استفاده از وازلین برای پوست صورت و نقاط دیگر ندارید، هر شب قبل از خواب کمی روی ناخن‌های‌تان از آن استفاده کنید. وازلین در جلوگیری از ترک‌خوردن ناخن‌ها و خشکی سرانگشت‌ها نقش بسزایی دارد.

۱۸. پرپشت جلوه‌دادن مژه‌ها

می‌توان از وازلین به‌عنوان جایگزین ریمل هم استفاده کرد. با همان برس ریمل کمی وازلین روی مژه‌ها بکشید تا پرپشت‌تر جلوه کنند.

۱۹. کمک به ترمیم بعضی انواع لوازم آرایشی شکسته‌شده

مثلا اگر ظرف رژگونه شکست، می‌توانید باقی‌مانده را با کمی آکوافور (نه وازلین) ترکیب و استفاده کنید.

۲۰. بازکردن آسان در شیشه لاک ناخن

پارچهٔ کتانی کوچکی بردارید و آن را آغشته به وازلین کنید. پارچه را دور قسمت داخلیِ در بگذارید و بعد آن را ببندید. به این صورت، در به‌سادگی باز می‌شود. با این ترفند می‌توان از کیپ‌شدن آن هم جلوگیری کرد.

۲۱. جلوگیری از گرفتگی گوش هنگام شناکردن

اگر عادت به شنا کردن دارید، از این ترفند برای جلوگیری از گرفتگی گوش استفاده کنید. پارچه کتانی کوچکی را آغشته به وازلین کنید و آن را به‌شکل گلوله‌مانند دربیاورید، به‌اندازه‌ای که در گوش جا بگیرد. به این صورت، رطوبت آب استخر به داخل گوش‌ها راهی پیدا نمی‌کند.

اشکالات و مضرات احتمالی وازلین

۱. واکنش‌های آلرژیک

در موارد نادری، هنگام استفاده از وازلین برای پوست صورت واکنش‌های آلرژیک دیده شده است. اگر به فراورده‌های نفت خام حساسیت دارید، از وازلین استفاده نکنید.

۲. به‌تنهایی نقش مرطوب‌کنندگی ندارد

مشکل دیگر وازلین این است که خود به‌تنهایی خاصیت آبرسانی به پوست یا مرطوب‌کنندگی ندارد.

۳. هر ترکیب یا مادهٔ دیگری را بر پوست نگه می‌دارد

رطوبت، گردوغبار و هر چیز دیگری که روی پوست باشد، با استفاده از وازلین باقی می‌ماند. حتما پیش از استفاده پوست‌تان را کاملا تمیز کنید.

۴. بیرونی‌ترین لایهٔ پوست به‌آهستگی آن را جذب می‌کند

هنگام استفاده از وازلین احساس می‌کنیم پوست‌مان نرم و مرطوب شده است، اما در واقعیت، با استفاده از آن، ماده یا ترکیب به‌خصوصی به پوست نفوذ نمی‌کند؛ به‌علاوه برای آنکه کارایی اصلی‌اش را نشان بدهد، کمی زمان می‌برد و باید بگذاریم برای مدتی روی سطح پوست باقی بماند.

۵. لایه ضخیم یا حجیمی روی پوست ایجاد می‌کند

هنگام استفاده از وازلین برای پوست صورت و دیگر قسمت‌های بدن لایهٔ نسبتا ضخیمی درست می‌شود. به همین خاطر ممکن است استفاده از آن به‌عنوان لایهٔ زیرین لوازم آرایشی یا به‌هنگام انجام فعالیت‌های روزانه به مذاق هر کسی خوش نیاید.

استفاده از وازلین به‌محض بروز آفتاب‌سوختگی مناسب نیست

استفاده از وازلین برای پوست صورت به‌محض مشاهده علائم آفتاب سوختگی راهکار مناسبی نیست. نباید فراموش کنیم که وازلین از فراورده‌های نفت خام است؛ یعنی می‌تواند موجب محبوس‌شدن حرارت و بدترشدن علائم آفتاب‌سوختگی شود.

بر روی برچسب قوطی یا جعبه وازلین نوشته شده است که برای درمان سوختگی‌های جزئی کارایی دارد؛ اما از آن تنها برای سوختگی‌های روبه‌بهبودی باید استفاده کرد یا چندین ساعت پس از آنکه سوختگی اتفاق می‌افتد. هنگام آفتاب‌سوختگی به فکر راهکارهای درمانی طبیعی مثل استفاده از آلوئه ورا باشید.

استفاده از وازلین برای بهبود آکنه هم توصیه نمی‌شود

طبق اظهارات متخصص‌های پوست، استفاده از وازلین برای پوست صورت کسانی که مستعد آکنه هستند توصیه نمی‌شود، چون می‌تواند به روند پیدایش جوش و دانه دامن بزند. اگر مستعد آکنه هستید، بهتر است برای حفظ رطوبت پوست از انتخاب‌های دیگری استفاده کنید.

بررسی تأثیر استفاده از وازلین برای پوست خشک

استفاده از وازلین برای پوست خشک خطری ندارد و توصیه هم می‌شود. خواص مسدودکنندگی آن باعث نرمی و لطافت پوست خشک می‌شود و آثار خراش را برطرف می‌کند. استفاده از وازلین به‌ویژه می‌تواند برای تسکین پوست پلک چشم‌ها مفید باشد. برخلاف بیشتر محصولات آرایشی و بهداشتی موجود، وازلین را می‌توان بر پوست اطراف چشم‌ها مالید.

بررسی تأثیر استفاده از وازلین برای پوست چرب

وازلین برای پوست چرب هم می‌تواند مفید باشد؛ البته در این صورت نمی‌توان طی روندی مداوم و هرروزه از آن استفاده کرد، به‌ویژه اگر پوست‌تان بیش از حد چرب باشد.

این نکته را هم نباید فراموش کرد که وازلین، به‌مانند آنچه درباره رطوبت گفته شد، چربی را هم در پوست محبوس می‌کند.

بررسی تأثیر استفاده از وازلین برای پوست حساس

تولیدکنندگان وازلین ادعا می‌کنند محصول‌شان موجب بروز جوش سرسیاه و نظایر این نمی‌شود؛ پس اگر پوست حساسی دارید، جای نگرانی چندانی از بابت استفاده از آن نیست. به‌علاوه در بیشتر افراد دارای پوست حساس، اثرات سوئی به‌واسطهٔ استفاده از وازلین مشاهده نشده است.

کلام آخر

بسیاری از مردم با استفاده از وازلین برای پوست صورت و دیگر نقاط بدن راهکاری ایمن و مقرون‌به‌صرفه پیدا می‌کنند. حتی اگر مشکلات پوستی دارید، باز هم امکان استفاده از وازلین را دارید، البته به استثنای یکی دو موردی که در بخش‌های پیشین به آنها اشاره کردیم.

با وازلین می‌توان به‌سادگی لوازم آرایشی را پاک کرد، از پوست حساس محافظت کرد. وازلین حتی برای تسریع روند بهبودی زخم‌ها و کبودی‌ها هم کارآمد است. درست است که وازلین به‌تنهایی خاصیت مرطوب‌کنندگی و آبرسانی به پوست ندارد، اما صِرف نگه‌داشتن رطوبت در پوست هم باعث شادابی و نشاط بیشتر آن می‌شود؛ به‌علاوه، کاربردهای مختلف دیگری هم دارد و استفاده از آن تقریبا همیشه بی‌خطر است.

لطفا اگر نظری دارید یا راهکار به‌خصوصی برای استفاده از وازلین سراغ دارید، با ما و خوانندگان این مطلب به اشتراک بگذارید.

منبع:چطور

لوازم آرایش| زیباییی پوست و مو| ادکلن و عطر